Zachowanie work-life balance przez pracowników pozwala utrzymać zarówno pozytywne nastawienie wśród członków zespołu, jak i produktywność firmy. Czym jednak tak naprawdę jest równowaga między życiem zawodowym a życiem prywatnym? W jaki sposób jako manager lub pracodawca możesz wdrażać work-life balance, a dzięki temu budować zaangażowany i wydajny zespół? Wyjaśniamy.
Koncepcja work-life balance – czym jest i dlaczego jest ważna?
Work-life balance to osiągnięcie równowagi pomiędzy życiem zawodowym i prywatnym, na które składa się wiele mniejszych stref życiowym, takich jak:
- kariera,
- rodzina,
- hobby i zainteresowania,
- przyjaciele i znajomi,
- edukacja i rozwój,
- aktywność fizyczną,
- rekreacja.
Osiągnięcie równowagi pomiędzy tymi sferami życia pozwala osiągnąć spójną całość, która pozwala zapewnić sobie zdrowie, dobre samopoczucie oraz satysfakcję z życia prywatnego i zawodowego.
W firmie możesz realizować założenia life-work balance na różne sposoby. Można to robić, proponując zespołowi np. elastyczne godziny pracy, możliwość pracy zdalnej, dodatkowe przerwy i programy wellness. Natomiast celem osiągnięcia zdrowej równowagi między życiem prywatnym a zawodowym jest zachowanie przez pracowników dobrostanu psychicznego i fizycznego oraz zapobieganie wypaleniu zawodowemu.
Dlaczego warto zadbać o work-life balance?
Oprócz zmniejszania ryzyka wystąpienia wielu negatywnych skutków braku równowagi między pracą i czasem wolnym, zadbanie o nią niesie ze sobą wiele korzyści zarówno dla pracownika jak i dla jego pracodawcy.
Dobry work-life balance poprawia kondycję psychiczną i fizyczną pracowników. Osoby, które nie doświadczają w pracy dużego stresu, mają lepsze samopoczucie i czują się mniej zmęczone. Wpływa to również bezpośrednio na wzrost ich produktywności.
Wypoczęty i zrelaksowany pracowników jest w stanie wykonać swoją pracę dużo efektywniej, w krótszym czasie i mniej się męcząc, jednocześnie zachowując pełną kreatywność, motywację i koncentrację na zadaniu. Z tego względu coraz więcej firmy decyduje się na 6 godzinny dzień pracy lub 4 dniowy tydzień pracy. Przybierającą na popularności praktyką są również nielimitowane urlopy.
Pracownicy, którzy odnaleźli równowagę między pracą i życiem prywatnym, czerpią również większą satysfakcję z pracy i są bardziej zaangażowani, co wpływa na ich lojalność wobec firmy i zmniejszenie rotacji pracowników w organizacji. To z kolei wpływa również na poprawę wizerunku i renomy pracodawcy na rynku, a tym samym na możliwości zatrudniania najlepszych specjalistów na rynku.
Jak wygląda work-life balance pracowników na współczesnym rynku pracy?
Jak pokazało badanie Candidate Pulse przeprowadzone w III kwartale 2021 r. wśród polskich pracowników, aż 42% z nich przyznało, że przejście na pracę zdalną w czasie pandemii zachwiało ich równowagę pomiędzy życiem prywatnym i zawodowym.
Portal Rodzina i Praca przedstawił również niepokojące wyniki badań, które pokazały, do czego może prowadzić zaburzony work-life balance pracowników.
Brak równowagi między życiem prywatnym i zawodowym może prowadzić do:
- 12 razy większego ryzyka wypalenia zawodowego,
- 6 razy większego prawdopodobieństwa odczuwania silnego stresu w pracy,
- 3 razy większego ryzyka wystąpienia stanów depresyjnych,
- zwiększenia ryzyka zaburzeń łaknienia,
- zwiększenia prawdopodobieństwa sięgnięcia po używki.
Z badania przeprowadzonego w 2023 roku przez ADP „People at Work 2023: A Global Workforce View” wynika, że Polacy przepracowują ponad 4 bezpłatne nadgodziny w ciągu tygodnia. Jednocześnie 1/4 zatrudnionych nie może liczyć na wsparcie szefa w kwestii zdrowia psychicznego [1]. Co więcej, służbowy smartfon sprawia, że granica między obowiązkami zawodowymi a czasem wolnym staje się cienka. Łatwo wpaść w pułapkę „bycia zawsze online”. Pracownicy często czują presję, by odpowiadać na maile po godzinach, co zaburza ich work-life balance.
Jednocześnie najlepsi pracodawcy starają się realizować koncepcję równowagi między życiem osobistym a zawodowym i poszanowania prawa do odpoczynku. Robią to, oferując swoim zespołom dodatkowe dni wolne, więcej przerw czy ruchome dni pracy.
Idea work life balance a praca zdalna
Praca zdalna dla jednych pracowników stała się sposobem na utrzymanie work-life balance, a dla innych wprost przeciwnie.
Gdy dom staje się biurem, granice między życiem zawodowym a życiem prywatnym mogą się zatrzeć. Nie mając ściśle określonych godzin wykonywania obowiązków zawodowych, łatwo pracować dłużej, co prowadzi do przytłoczenia i naraża na wypalenie zawodowe. W modelu pracy zdalnej zachowanie przez członków zespołu work-life balance wymaga szczególnej uwagi od pracodawcy.
Jako pracodawca, możesz:
- jasno określić godziny dostępności zespołu,
- zachęcać do przerw i pełnego wykorzystywania urlopów,
- promować kulturę pracy, w której nie oczekuje się odpowiedzi na maile służbowe po godzinach,
- dostarczać narzędzia, które ułatwiają zarządzanie zadaniami.
Prawidłowo wdrożona praca zdalna wspiera life-work balance. Jednak bez świadomego zarządzania czasem i zadaniami może stać się wrogiem równowagi między życiem prywatnym a zawodowym.
Dyrektywa work-life balance – co zmienia w prawie pracy?
Idea równowagi między pracą a życiem zawodowym doczekała się regulacji unijnych – Dyrektywy work-life balance (Dyrektywa UE 2019/1158). Celem jej wdrożenia na polskim gruncie jest ułatwienie pracownikom-rodzicom godzenia obowiązków zawodowych z życiem rodzinnym. W Polsce dyrektywa work-life balance weszła w życie 26 kwietnia 2023 roku. Nowe uprawnienia pracownicze wzmacniają pozycję pracownika, a na pracodawcę nakładają obowiązki.
Oto zmiany, jakie wprowadziła powołana dyrektywa:
- bezpłatny urlop opiekuńczy w wymiarze 5 dni w roku. Pracownik może go wykorzystać na osobistą opiekę nad członkiem rodziny. Za czas urlopu opiekuńczego pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia, ale okres ten wlicza się do stażu pracy. Pracodawca ma obowiązek udzielić takiego urlopu na wniosek pracownika;
- zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych – 2 dni lub 16 godzin rocznie. Za ten czas pracownik zachowuje prawo do połowy wynagrodzenia;
- pracownicy wychowujący dziecko do 8. roku życia mogą złożyć wniosek o elastyczną organizację pracy (np. o pracę zdalną, ruchomy czas pracy, indywidualny rozkład). Pracodawca musi rozpatrzyć taki wniosek;
- zwiększenie wymiaru urlopu rodzicielskiego do 41 tygodni (jedno dziecko) lub do 43 tygodni (w przypadku ciąży mnogiej);
- wprowadzenie nieprzenoszalnej części (9 tygodni) urlopu rodzicielskiego dla każdego z rodziców. Ma to zachęcić ojców do udziału w opiece i promować partnerstwo w życiu prywatnym rodziców. Po powrocie z urlopu rodzicielskiego pracownik ma gwarancję zatrudnienia, co chroni go przed rozwiązaniem umowy [2].
Jak zadbać o work-life balance podczas pracy - porady
Jako pracodawca masz realny wpływ na środowisko pracy. Dlatego jasno komunikuj swoje oczekiwania. Powiedz, że nie oczekujesz dostępności 24/7 i szanuj czas wolny pracowników. Dawaj przykład z góry – jeśli manager wysyła maile o 22:00, wywiera presję. Twój stosunek w sprawie równowagi jest ważny dla całego zespołu.
By wspierać work-life balance:
- wprowadź elastyczne formy pracy – o ile pozwala na to specyfika Twojej firmy. Zaoferuj elastyczny czas pracy lub częściową pracę zdalną. Dla wielu pracowników będzie to ułatwienie w godzeniu codziennych obowiązków;
- promuj regularne przerwy od pracy;
- wspieraj zdrowy styl życia pracowników – zajmij się promowaniem aktywności fizycznej, np. przez dofinansowanie kart sportowych;
- organizuj warsztaty, które pomogą pracownikom lepiej organizować swoją pracę i radzić sobie ze stresem;
- doceniaj efekty, a nie godziny spędzane przez pracowników w pracy – skupiaj się na rezultatach i unikaj kultury pracy w godzinach nadliczbowych;
- rozmawiaj z zespołem o potrzebach jego członków. Pytaj, co możesz zrobić, by ułatwić im osiągnięcie równowagi między życiem osobistym a pracą.
Podsumowanie
Zadbanie o zdrowy balans między życiem zawodowym i życiem prywatnym jest niezwykle ważne dla zachowania zdrowia, zadowolenia i zaangażowania do pracy. Pracodawcy powinni wspierać pracowników w osiągnięciu go, ponieważ w ten sposób przynoszą korzyści zarówno pracownikom jak i całej organizacji, która korzysta na ich produktywności i dobrej pracy, którą mogą wykonywać wolni od stresu i zmęczenia.
Jeśli chcesz pomóc pracownikom zrozumieć, w jaki sposób pracują, a także zapewnić im narzędzie, dzięki któremu będą mogli rejestrować swój czas pracy i wygodnie zgłaszać nieobecności, wypróbuj Calamari za darmo przez 14 dni już teraz!
Przypisy:
FAQ: Work-life balance - co to jest? Przykłady i zastosowanie
Czy praca zdalna rozwiązuje problem równowagi między pracą a życiem prywatnym?
Chociaż praca zdalna zapewnia dużą elastyczność w wykonywaniu obowiązków zawodowych, może też prowadzić do zacierania się granic między domem a biurem. Bez jasno określonych zasad i kultury pracy szanującej czas wolny, pracownicy zdalni są narażeni na pracę po godzinach i stałe poczucie bycia "w gotowości".
Jakie są najważniejsze uprawnienia dla pracowników wprowadzone przez dyrektywę work-life balance?
Nowelizacja kodeksu pracy – dyrektywa life-work balance wprowadziła m.in.: bezpłatny urlop opiekuńczy (5 dni w roku), zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej (2 dni lub 16 godzin, płatne 50%), prawo rodziców dzieci do lat 8 do wnioskowania o elastyczną organizację pracy oraz wydłużony urlop rodzicielski z nieprzenoszalną 9-tygodniową częścią dla każdego z rodziców.
Czy urlop opiekuńczy i zwolnienie z powodu siły wyższej to to samo?
Są to dwa różne uprawnienia. Urlop opiekuńczy to 5 bezpłatnych dni w roku na zapewnienie opieki członkowi rodziny z poważnych względów medycznych. Z kolei zwolnienie z powodu siły wyższej to 2 dni lub 16 godzin (płatne w 50%) na pilne, nieprzewidziane sprawy rodzinne, jak wypadek czy nagła choroba.
Jakie kroki wdrożyć, by poprawić work-life balance w firmie?
Dawaj dobry przykład i nie wysyłaj maili po godzinach. Zachęcaj zespół do robienia regularnych przerw i pełnego wykorzystywania urlopów. Skupiaj się na ocenie efektów pracy, a nie na liczbie przepracowanych godzin. Prowadź otwartą komunikację i pytaj pracowników, jakiego wsparcia potrzebują, by łatwiej było im godzić życie zawodowe z prywatnym.
Dlaczego work-life balance jest ważny dla pracodawcy?
Dbałość o równowagę między życiem zawodowym a prywatnym pracowników to inwestycja w wydajność zespołu. Zrelaksowany pracownik jest produktywniejszy, kreatywniejszy i lojalny wobec firmy. Pracodawcy, którzy wspierają work-life balance, łatwiej przyciągają najlepsze talenty oraz budują pozytywną reputację firmy na rynku pracy.
