Wysokie temperatury – szczególnie te powyżej 30 stopni – z jakimi zmagamy się w Polsce od kilku lat, mają wpływ na samopoczucie i wydajność pracowników, a także na ich zdrowie. Sprawdź, w jaki sposób pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia odpowiednich warunków pracy podczas upałów!
W związku ze zmianami klimatycznymi temperatury przekraczające 30 stopni Celsjusza pojawiają się w Polsce coraz częściej. Wysokie temperatury w dzień i tropikalne noce – które uniemożliwiają prawidłowy wypoczynek podczas snu ze względu na temperaturę przekraczającą 28 stopni Celsjusza – wpływają negatywnie nie tylko na samopoczucie, ale także na wydajność w pracy.
W celu zapobiegania negatywnym skutkom pracy w wysokich temperaturach, należy wprowadzić odpowiednie procedury, dzięki którym pracownicy będą mogli należycie wykonywać swoje obowiązki i jednocześnie zachować dobre samopoczucie w pracy.
Sprawdź, w jaki sposób zadbać o pracownika podczas upałów, w jaki sposób poprawić komfort pracy zatrudnionych osób i jakie są prawne obowiązki pracodawcy w upalne dni.
Praca w wysokiej temperaturze – co mówią przepisy BHP?
Zdecydowanie warto znać przepisy BHP w kontekście pracy w wysokiej temperaturze. Otóż rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy stanowi, że warunki pracy nie mogą zagrażać zdrowiu lub życiu pracownika. Oznacza to, że temperatura powietrza w przestrzeniach takich jak pomieszczenia biurowe czy zamknięte hale osiągnie niebezpieczny poziom, pracodawca ma obowiązek odpowiednio zareagować. Konieczne jest zapewnienie pracownikom odpowiednich warunków pracy. Temperatura na otwartej przestrzeni nie powinna przekraczać 25 stopni Celsjusza, z kolei na zamkniętej przestrzeni powinna sięgać maksymalnie 28 stopni Celsjusza.
Zagrożenia związane z pracą w wysokich temperaturach
Praca w wysokich temperaturach powietrza niesie ze sobą wiele zagrożeń. Takie warunki mogą wpływać negatywnie między innymi na koncentrację i zdolność do wykonywania codziennych obowiązków w pracy. Co więcej, dla niektórych pracowników obciążonych chorobami przewlekłymi może nawet stanowić bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia. Warto pamiętać, że w skrajnych przypadkach praca w wysokiej temperaturze może doprowadzić do udaru cieplnego, odwodnienia czy omdlenia, które z kolei stwarzają bezpośrednie zagrożenie nie tylko dla samego pracownika, ale i innych osób znajdujących się w pobliżu. Nie można ignorować żadnych sygnałów wysyłanych przez organizm ani akceptować warunków pracy, które nie są zgodne z obowiązującymi przepisami.
Obowiązki pracodawcy w kontekście kodeksu pracy
Kodeks pracy precyzuje, że pracodawca ma obowiązek zapewnienia higienicznych warunków pracy każdemu pracownikowi, niezależnie od rodzaju wykonywanej pracy czy miejsca zatrudnienia. Gdy warunki atmosferyczne przekraczają dopuszczalne normy, a temperatura powietrza w miejscu pracy zbliża się do niebezpiecznego poziomu, pracodawca nie może tego ignorować – musi podjąć odpowiednie działania, aby chronić swoich pracowników. Przede wszystkim musi on zadbać, aby wykonywanie obowiązków zawodowych nie zagrażało zdrowiu pracownikom zatrudnionym na poszczególnych stanowiskach. W czasie upałów zobowiązany jest między innymi do zapewnienia odpowiedniej temperatury powietrza w miejscu pracy, dostępu do zimnych napojów, a także w razie potrzeby do zapewnienia dodatkowej przerwy lub zmiany czasu pracy.
Jak wysoka temperatura wpływa na zdrowie pracownika?
Ludzki organizm nie jest podatny na znaczne zmiany temperatury, z tego względu wolno przyzwyczaja się do zmian.Często występujące znaczne różnice temperaturowe, których doświadczamy na przełomie późnej wiosny, lata i wczesnej jesieni, nie tylko zmniejszają produktywność pracowników, ale mogą być również groźne dla osób starszych lub cierpiących na przewlekłe choroby.
Zgodnie z danymi zaprezentowanymi przez Poradnik Przedsiębiorcy podczas upałów produktywność podczas pracy spada o 20%. W związku z tym zapewnienie komfortowych warunków pracy leży w interesie pracodawcy.
Praca w wysokich temperaturach - obowiązki pracodawcy
W zależności od rodzaju warunków pracy (typowe warunki pracy lub szczególne warunki pracy) pracodawca ma różne zobowiązania wobec pracowników w sytuacji, gdy temperatura przekracza określone w zasadach BHP normy.
W zasadach BHP nie została określona górna granica normy temperaturowej, w której dozwolona jest praca. Nie zostały również ustalone środki, które pracodawca jest zobowiązany do podjęcia. Zostały jednak podane zalecenia, których zastosowanie może poprawić komfort pracy zatrudnionych osób w upalne dni.
Praca podczas upału – zalecenia BHP
Zgodne z zaleceniami BHP pracodawca powinien podjąć czynności mające na celu poprawę warunków wykonywania pracy w przypadku, gdy:
- temperatura na otwartej przestrzeni, na której pracownicy wykonują swoje obowiązki przekracza 25 stopni Celsjusza
- temperatura w przestrzeniach zamkniętych, w których pracownicy wykonują swoje obowiązki przekracza 28 stopni Celsjusza.
Pośród innych zaleceń znajduje się również zapewnienie pracownikom nieograniczonego dostępu do wody pitnej lub innych napojów, a także wydłużenie czasu przerw (tzw. przerwy regeneracyjne).
Wysokie temperatury a skrócenie czasu pracy
Skrócenie czasu pracy może być jednym z rozwiązań, gdy panują wysokie temperatury powietrza. W niektórych przypadkach pracodawca powinien podjąć taką decyzję, aby zapewnić bezpieczeństwo swoim pracownikom. Jednak nie ma jasnych przepisów, które regulowałyby tę kwestię. Problem ten dotyczy głównie osób wykonujących pracę fizyczną, na otwartej przestrzeni lub w pomieszczeniach bez klimatyzacji. Skrócenie czasu pracy ma na celu nie tylko poprawę komfortu, ale przede wszystkim ochronę zdrowia. Jeżeli sytuacja tego wymaga, przełożony powinien wyznaczyć dodatkowe przerwy, zmienić godziny rozpoczęcia pracy lub nawet zawiesić niektóre obowiązki zawodowe.
Środki zaradcze i obowiązki pracodawcy w czasie upałów
W czasie upałów pracodawca ma wiele obowiązków, wynikających zarówno z kodeksu pracy, jak i z rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Przede wszystkim musi zapewnić pracownikom dostęp do zimnych napojów. Poza tym powinien zadbać o odpowiednią temperaturę i cyrkulację powietrza w pomieszczeniach pracy, a także ograniczenie pracy fizycznej w godzinach największego nasłonecznienia. Na pierwszym miejscu zawsze powinno być dobro pracowników.
Praca podczas upału - odpowiedzialność pracownika
Pracownicy wykonujący obowiązek w warunkach szczególnie niebezpiecznych powinni samodzielne dokonywać oceny swoich zdolności do pracy i w oparciu o nie podejmować odpowiednie decyzje.
Zgodnie z kodeksem pracy możliwa jest sytuacja, w której pracownik powstrzymuje się od pracy (Art. 210 §1). W przypadku opuszczenia przez pracownika stanowiska pracy, powinien on pamiętać o poinformowaniu o tym przełożonego/pracodawcy.
Praca w upalne dni - konsekwencje i grzywny
W przypadku, w którym Inspektor Pracy stwierdzi, że pracodawca nie dopełnił obowiązku zapewnienia pracownikowi odpowiednich warunków pracy, pracodawca może spodziewać się grzywny.
Warto wiedzieć, że zapewnienie napojów pracownikom jest sprawą realizowaną z urzędu – a nie na wniosek pracownika.
W przypadku niedopełnienia tego obowiązku, pracodawcy grozi kara grzywny w wysokości od 1 000 zł do 30 000 zł.
Podsumowanie
Zapewnienie pracownikowi możliwie najlepszych warunków pracy podczas upałów leży w interesie pracodawcy i ma wpływ na produktywność organizacji. Niedopełnienie obowiązku może z kolei skutkować grzywną w wysokości do 30 000 zł.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej o obowiązkach pracodawcy względem pracownika, obserwuj naszego bloga HR, a jeśli chcesz podzielić się z nami swoim doświadczeniem w tym temacie, skontaktuj się z nami już teraz!
FAQ: Praca w wysokiej temperaturze – obowiązki pracodawcy
Co zrobić, gdy temperatura w pracy jest za wysoka?
Pracodawca ma obowiązek zapewnić odpowiednie warunki pracy, gdy temperatura przekroczy normy BHP. Należy zapewnić pracownikom dostęp do zimnych napojów, poprawić cyrkulację powietrza oraz, w razie potrzeby, skrócić czas pracy lub wprowadzić dodatkowe przerwy, aby zmniejszyć ryzyko zdrowotne.
Jakie zagrożenia zdrowotne wiążą się z pracą w wysokiej temperaturze?
Wysoka temperatura może prowadzić do odwodnienia, udaru cieplnego czy omdlenia, co stanowi zagrożenie nie tylko dla zdrowia pracowników, ale i ich współpracowników. Ponadto, upały mogą obniżyć produktywność i wpłynąć na zdolność koncentracji.
W jakiej sytuacji pracownik może odmówić pracy w wysokiej temperaturze?
Zgodnie z kodeksem pracy, pracownik ma prawo do odmowy pracy, jeśli uzna, że warunki atmosferyczne zagrażają jego zdrowiu lub życiu.
Czy pracodawca może skrócić czas pracy w czasie upałów?
Tak, w przypadku ekstremalnych upałów, zwłaszcza przy pracy fizycznej na otwartej przestrzeni, pracodawca może skrócić czas pracy lub wprowadzić dodatkowe przerwy, aby zadbać o zdrowie pracowników. Jednak brak szczegółowych przepisów w tej kwestii wymaga elastyczności i oceny sytuacji przez pracodawcę.
Jakie konsekwencje grożą pracodawcy za brak odpowiednich warunków pracy w upalne dni?
Niedopełnienie obowiązków związanych z zapewnieniem odpowiednich warunków pracy, takich jak dostęp do napojów czy komfortowa temperatura, może skutkować karą grzywny w wysokości od 1 000 zł do 30 000 zł.
