Nadgodziny w sobotę - czy za pracę w sobotę jest dzień wolny?

Sobota to dla większości pracowników to czas na odpoczynek i regenerację. Czasami jednak potrzeby firmy wymagają obecności zespołu także w weekend. Rozwiewamy wątpliwości dotyczące pracy w nadgodziny i zasady pracy w dni wolne – dowiedz się więcej o regulujących je przepisach.

Praca w sobotę a podstawowy system czasu pracy

Wiele firm w Polsce funkcjonuje w tak zwanym podstawowym systemie czasu pracy. Oznacza to, że pracownicy wykonują swoje obowiązki zazwyczaj przez osiem godzin dziennie, od poniedziałku do piątku. Sobota w takim układzie pełni funkcję dnia wolnego z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Jeżeli Twoja firma działa w "standardowym trybie", sobota jest dniem, w którym pracownik ma prawo regenerować siły. Wezwanie go do firmy w tym terminie narusza ustalony porządek i rodzi konkretne zobowiązania po stronie pracodawcy.

Warto pamiętać, że czas pracy w Polsce jest ściśle regulowany. W podstawowym systemie czasu pracy norma tygodniowa wynosi przeciętnie 40 godzin. Każde wezwanie pracownika do biura w szóstym dniu tygodnia automatycznie sprawia, że zostanie ona przekroczona.

Kiedy praca w sobotę staje się pracą w godzinach nadliczbowych?

Praca w godzinach nadliczbowych występuje wtedy, gdy pracownik przekracza obowiązujące go normy czasu pracy. W kontekście soboty sytuacja komplikuje się, ponieważ samo wykonywanie obowiązków w ten dzień nie zawsze oznacza nadgodziny. Wszystko zależy od obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy.

Jeśli sobota jest dla pracownika dniem wolnym od pracy według ustalonego grafiku, każda godzina przepracowana w tym dniu będzie traktowana jako praca w godzinach nadliczbowych. Dotyczy to sytuacji, gdy pracodawca poleca wykonanie zadań ze względu na szczególne potrzeby firmy. Może to być konieczność dokończenia pilnego projektu, obsługa ważnego klienta czy uczestnictwo w inwentaryzacji.

W firmach stosujących równoważny czas pracy sytuacja może wyglądać inaczej. System ten pozwala na wydłużenie dobowej normy do dwunastu godzin przy jednoczesnym skróceniu czasu pracy w innych dniach okresu rozliczeniowego. Rozwiązanie to wybierają właściciele firm działający w branżach produkcyjnych czy usługowych, gdzie praca odbywa się w systemie zmianowym.

Praca w sobotę a przepisy kodeksu pracy

Zgodnie z art. 151 (3.) Kodeksu pracy, pracownikowi, który wykonywał pracę w sobotę z powodu okoliczności przewidzianych w art. 151 § 1, przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy udzielony pracownikowi do końca okresu rozliczeniowego. Termin udzielenia czasu wolnego musi być uzgodniony z pracownikiem.

Pamiętaj jednak, że nie można zarządzić pracy w weekend tylko dlatego, że chcesz „nadgonić” wyniki kwartalne. Przepisy jasno określają sytuacje, w których dopuszczalna jest praca w godzinach nadliczbowych czy w dni wolne od pracy. Są to:

• konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;
• wystąpienie szczególnych potrzeb pracodawcy.

Czym są „szczególne potrzeby pracodawcy”? To sytuacje nagłe, nieprzewidziane, inne niż zwykłe, rutynowe czynności. Są to np. awaria serwera w sklepie internetowym, nagłe zamówienie od ważnego klienta z niemal niemożliwym terminem realizacji czy choroba pracownika, którego trzeba zastąpić.

Ile płaci się za nadgodziny w sobotę?

Praca w godzinach nadliczbowych w dzień roboczy (gdy sobota jest standardowym dniem pracy według grafiku) powoduje, że pracownikowi przysługuje dodatek w wysokości pięćdziesięciu procent wynagrodzenia:

• pracodawca za pracę w sobotę (niezależnie od liczby godzin) daje pracownikowi dzień wolny od pracy oraz płaci dodatek w wysokości 50% obowiązującej stawki za ewentualne nadgodziny;
• płaci dodatek do wynagrodzenia wynoszący 100% obowiązującej stawki za 8 h przepracowanych w sobotę oraz dodatek w wysokości 50% obowiązującej stawki za ewentualne nadgodziny – jeżeli nie może udzielić pracownikowi dnia wolnego.

Czy za pracę w sobotę przysługuje odbiór dnia wolnego?

Jeśli sobota jest dniem wolnym wynikającym z pięciodniowego tygodnia pracy, a pracownik został wezwany do pełnienia obowiązków, przysługuje mu w zamian dzień wolny. Trzeba go udzielić zatrudnionemu do końca okresu rozliczeniowego.

Manager HR lub bezpośredni przełożony ustala z pracownikiem dogodny termin, uwzględniając potrzeby firmy i możliwości pracownika. Ważne jest, aby to uzgodnienie było udokumentowane, najlepiej w formie pisemnej lub elektronicznej.

Jak dokumentować i ewidencjonować czas przepracowany w sobotę?

Każda godzina spędzona przez pracownika w firmie musi znaleźć odzwierciedlenie w ewidencji czasu pracy. Ma to kolosalne znaczenie dla "prawnego bezpieczeństwa" Twojego biznesu. W ewidencji zaznacza się:

• fakt pracy w sobotę – liczbę godzin pracy, czas jej rozpoczęcia i zakończenia;
• datę udzielenia dnia wolnego w zamian za tę pracę.

Jeśli prowadzisz ewidencję w Excelu, łatwo o pomyłkę. Dlatego warto dokumentować czas pracy w systemach elektronicznych. Powinny one pozwalać na złożenie wniosku o odbiór nadgodzin (uzgodnienie terminu), automatyczne zliczenie godzin nadliczbowych (jeśli do odbioru nie dojdzie), a także monitorowanie okresu rozliczeniowego, aby nie przegapić terminu na oddanie dnia wolnego.

Nadgodziny w sobotę - podsumowanie

Pracownikowi, który wykonywał pracę w sobotę (jako w dniu wolnym z tytułu pięciodniowego tygodnia pracy), przysługuje:

• cały dodatkowy dzień wolny (niezależnie od liczby przepracowanych godzin) w zamian za tę pracę.
• normalne wynagrodzenie plus dodatek 100% za każdą przepracowaną godzinę - gdy nie jest możliwe udzielenie dnia wolnego.

W celu uniknięcia wykroczenia przeciwko prawom pracownika należy dokładnie dokumentować i liczyć nadgodziny oraz przestrzegać terminów odbioru dnia wolnego za pracę w sobotę w ewidencji czasu pracy.

Przestrzegaj normy czasu pracy z Calamari

System Calamari automatycznie liczy nadgodziny w sobotę, pilnuje dobowej normy i normy czasu pracy w obowiązującym okresie rozliczeniowym. Dzięki temu masz pewność, że dzień wolny został udzielony pracownikowi prawidłowo, a Twoja ewidencja czasu pracy jest zawsze zgodna z kodeksem pracy. Już dziś wypróbuj narzędzia od Calamari – czekają na Ciebie m.in. harmonogram pracy online i automatyczna rejestracja czasu pracy!

‍

Źródła:

• USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy